Podział metod antykoncepcji i ogólne kryteria wyboru metody.

Tym razem chciałabym przedstawić Państwu rodzaje antykoncepcji spośród, których możecie wybrać najbardziej dla siebie odpowiedni.

Terminem – a n t y k o n c e p c j a określamy działanie mające zapobiec powstaniu nowego życia. Myślę, że bardziej właściwe byłoby rozważanie na temat planowania poczęcia czy planowania narodzin, ale zdecydowanie wygodniej będzie nam używać w dalszym ciągu umownie określenia antykoncepcja.

Poza tym i tak każdy układ partnerski pojmuje regulację poczęcia w sobie tylko właściwy sposób, dążąc do planowego poczęcia lub w ogóle myśli o poczęciu nie akceptując. W zależności odswojej życiowej sytuacji, poglądów, uczuć religijnych, stanu zdrowia, częstotliwości współżycia, odczuć estetycznych itp. każda para dobierze odpowiadająca jej metodę antykoncepcji, którą z mniejszym lub większym wysiłkiem i z różnym powodzeniem zastosuje w życiu.

Najogólniej metody antykoncepcji możemy podzielić na: naturalne i sztuczne.

Do metod naturalnych zaliczamy:

• metodę kalendarzową
• metodę termiczną
• metodę obserwacji śluzu, czyli metodę Billingsów
• stosunek zatrzymany(chociaż moim zdaniem trudno to w ogóle nazwać metodą) i stosunek przerywany.

Metody sztuczne to:

• metody mechaniczne (dla mężczyzn i kobiet), których  zasada działania oparta jest na stworzeniu mechanicznej (gumowej lub lateksowej) bariery dla plemników
• metody chemiczne, mające zwykle podwójne działanie: chemiczne (plemnikobójcze) oraz mechaniczne poprzez  obecność w pochwie
• antykoncepcja hormonalna, do której należy zaliczyć: minitabletki i tabletki dwuskładnikowe (różniące się między sobą mechanizmem działania),plastry oraz injekcje (zastrzyki) i implanty.
• wkładki domaciczne popularnie nazywane też spiralami, mające działanie zapobiegające implantacji, czyli zagnieżdżeniu zapłodnionego jaja oraz (najnowsze modele) działanie plemnikobójcze
• wkładki domaciczne zawierające kapsułę z hormonem
• antykoncepcja  po stosunku – awaryjna.
• sterylizacja (w Polsce prawnie zakazana).

Metody te znacznie różnią się od siebie nie tylko z uwagi na zasadnicze rozróżnienie pomiędzy metodami naturalnymi i sztucznymi lecz także w swoich grupach. Każda ma swoje własne „za” i „przeciw”. Dla każdej istnieją odrębne zasady stosowania, różne są ewentualne skutki uboczne, odwracalność, skuteczność. Dlatego praktycznie każda metoda wymaga oddzielnego omówienia.

Każda z tych metod wymaga także indywidualnego doboru. Powodzenie wielu z nich zależy od rzetelnej wiedzy partnerów i dokładnego przestrzegania zasad. Część z kolei staje się bardziej pewna dopiero po osiągnięciu przez układ partnerski pewnej  wprawy w stosowaniu. I, oczywiście, żadna nie jest doskonała.

Natomiast sądzę ,że jest to właściwy moment aby zaznaczyć ,że ostateczny wybór  metody należy do kobiety lub układu partnerskiego. Jeśli mężczyzna nie jest zainteresowany tematem lub pozostawia wybór swojej partnerce  to powinna ona zastosować taką metodę jaka najbardziej odpowiada jej oczekiwaniom, przekonaniom, stanowi zdrowia, dalszym życiowym planom.

Antykoncepcja jest sprawą tyleż intymną co indywidualną. Dokonując wyboru nie należy się  kierować modą, dobrymi radami bliskich osób, przykładem  zadowolonych koleżanek lecz własnym wyczuciem i wiedzą uzyskaną z wiarygodnych źródeł oraz konsultacją lekarza ginekologa.

Nieodmiennie powtarzam moim pacjentkom ,że antykoncepcja ma nam ułatwiać i uprzyjemniać życie a nie utrudniać. Metoda stosowana bez przekonania i wewnętrznej akceptacji, jakkolwiek obiektywnie znakomita będzie kobiecie sprawia rozmaite trudności. Jedna pani będzie przykładowo zapominać o tabletkach a inna  mieć dolegliwości z przewodu pokarmowego, stanowiące wyłącznie protest organizmu wynikający z braku akceptacji dla metody.

Kobiety, które mniej czy bardziej świadomie akceptują ewentualność ciąży mogą sobie pozwolić na metody charakteryzujące się mniejszym stopniem niezawodności. Te zaś  mające sytuację życiową wykluczającą aktualnie posiadanie potomstwa lub medyczne przeciwwskazania do ciąży powinny wybrać metody najbardziej pewne.

Należałoby wziąć także pod uwagę regularność, częstotliwość współżycia oraz nazwijmy to – obyczaje seksualne. Kobieta z różnych powodów widuje się ze swoim partnerem  sporadycznie może uważać ,że nie ma sensu codzienne łykanie tabletki. Ale wolno jej także uznać ,że stosując ten rodzaj antykoncepcji uzyska tzw. poza antykoncepcyjne korzyści ze stosowanej metody a w będąc ze swoim partnerem nie będzie musiała już myśleć o zabezpieczeniach. I będzie to jej i tylko jej indywidualny wybór niezależnie od tego co sądzą na ten temat osoby postronne.

Zmierzam  do tego iż moim zdaniem rola lekarza ginekologa powinna się ograniczyć do przedstawienia kobiecie rozmaitych metod antykoncepcji a następnie ukazania jej ewentualnych przeciwwskazań medycznych do zastosowania tej czy innej metody. Należy również poinformować pacjentkę o ewentualnych skutkach ubocznych, stopniu skuteczności a także co jest bardzo istotne – odwracalności metody.

Podkreślam raz jeszcze: lekarz powinien umożliwić kobiecie dokonanie wyboru a nie dokonywać go. Ponieważ to nie lekarz ponosi społeczne skutki niepowodzenia metody zapobiegania ciąży. 

                                                                                     Kraków. czerwiec 2000